Giriş

Model roketçiliğin can damarının model roket motoru olduğu kuşkusuzdur. Bu zorunluluk, model roketin uçması için gerekli olan itme kuvvetini meydana getirmesinden ileri gelmektedir. Bundan dolayıdır ki ister tasarımla ve isterse kit olarak inşaa edilmiş bir model roketi uçurabilmek için model roket motoruna da sahip olunması gerekecektir. Ülkemizde model roketçilikle ilgili ticari bir pazar oluşmadığından dolayı sertifikalı model roket motorlarının satışı yapılmamaktadır. Model roket motorlarının ithalatındaki yasal engeller yüzünden de bireysel kullanıcılar model roket motorlarını ithal edememektedir.

Model roket motorlarının teminindeki bu imkansızlık model roket uçurmak isteyenleri kendi yakıt ve motorlarını imal etmeye teşvik edici olmaktadır. Ve hemen hemen başvurulan tek yakıt ise şeker itici yakıtı olmaktadır. Bu itici yakıtın hazırlanması çok risklidir. Hazırlanması esnasında üzücü kazalara yol açma olasılığı çok yüksektir. Yakıtın performansı hakkında bilgi sahibi olunmadan yapılacak roket motorunun güvenilirliği ve uçuş performansının da düşük olacağı aşikardır. Bütün bu sebeplerden dolayı Amerikan Ulusal Roketçilik Kurumu(NAR) spesifikasyonlarına uygun olarak ve dünyada lider olarak kabul edilen model roket motoru üreticisi ESTES firmasının model roket motorlarını esas alarak düşük güç motorlarını üretmeye başladım. Ürettiğim OKTANYUM Model Roket Motorlarının itici yakıtı karabarut olup, model roket motorlarının uzun süre depolanması ve performanslarının mükemmel oluşu bu motorları kullanan tüm roketseverleri memnun kılmıştır. Model roket uçurmak isteyen tüm roketseverlerin ilk uğraşlarının motor yapmaya çalışmaları maddi ve zaman kaybına yol açtığı için, daha öncede yaptığım uyarıyı bir kez daha aşağıda yinelemek istiyorum.

Bir model roket motorunu imal etmek için kapsamlı ve çok özel ekipman gerektiğinden dolayı "roket motoru yapıyorum" gayretine girmek maddi bir külfetin sonucu olarak motoru çok pahalıya mal edecektir. Dahası bir model roket motoru imal etmek çok bilgi ve tecrübe gerektirir. Model roket motorunun yapımında katı güvenlik önlemleri de kullanılmaktadır. Bu durum roket motorları yapımıyla niçin roket motoru üreticilerinin veya deneysel roketçilerin uğraşması gerekliliğini ortaya koyar. Günümüzde otomobil sahibi olmaya karar veren ya da olan kişiler öncelik olarak kendi  otomobil yakıtlarını ve otomobil motorlarını imal etme düşüncesinde olmazlarken model roketçilik faaliyetini yapmaya karar verenlerin aklına her nedense ilk önce kendi roket motorlarını yapmak gelmektedir.

ASLA KENDİ MODEL ROKET MOTORUNUZU YAPMAYA TEŞEBBÜS ETMEYİNİZ!.... 

Herhangi bir tipte roket motoru yapmak için güvenli bir yol yoktur. Bu söz sadece bir uyarı olmayıp aynı zamanda bir gerçektir. Ayrıca, bir roket motorunu ticari bir roket motoru gibi ucuz ve güvenilir yapabileceğiniz bir yöntem yoktur. Bir model roket motorunu güvenilir yapan nedenlerin başında katı kalite standartları, kalite kontrolleri ve istatiksel usulle numune alarak test işlemlerine tabii tutulması sayılabilir. Böylece bir model roketçinin tehlikeli kimyasal maddelerle uğraşmasına(el sürmesine), motorun uygun bir itme kuvveti yaratıp yaratmayacağı konusunda endişelenmesine ya da kapsamlı ve pahalı güvenlik önlemleri almasına gerek olmayacaktır. Atölyesinde geçireceği zamanı ve göstereceği gayreti yeni model roket tasarımları geliştirmesine harcayabilecektir.

Bir model roket motoru oyuncak değildir. Bu kuralı zaten güvenlik sayfasından biliyorsunuz. Model roket motorları güvenli olmasına rağmen talimatlara göre kullanmazsanız, size ve çevrenize zararı olacaktır. Model roket motoru tepki ile tahrik olunan modeller için imal edilmiş olup başka bir amaçla kullanılmamalıdır.

Dünyada onlarca farklı çeşit ve markada model roket motoru bulunurken ülkemizde ne yazık ki sertifikalı ticari model roket motoru bulunmamaktadır. Bu yüzden sertifikalı ticari motorlar kadar iyi bir performansa sahip Oktanyum Model Roket Motorlarını geliştirdim. Bu motorlar üzerinde araştırma ve geliştirme çalışmalarım devam etmektedir.

Resim 1 -- Oktanyum Model Roket Motorları.

Yapısı

Tipik bir katı yakıtlı Oktanyum model roket motorunun iç kesiti Resim 2'de görülmektedir. Bir model roket motoru aşağıdaki kısımlardan oluşmuştur:

• Motor Zarfı(Kovanı): Model roket motorunun dış kabı olup içerisine motor elemanları yerleştirilmiştir. Sıkı sıkıya sarılmış kraft kağıttan yapılmıştır. Model roket motor zarflarının çoğunluğu ateşe dayanıklı olduğu ve ısıyı iletmediğinden dolayı kağıttan yapılmıştır.
• Nozül: Oktanyum model roket motorunda hızla yanan itici yakıtın ürettiği yüksek basınç ve ısıya sahip egzoz gazlarının çıkış deliğidir. Özenle tasarlanmış boyut ve şekildeki kilden imal edilmiştir. Nozül boğazının boyutlarında yapılacak en ufak bir değişiklik motor performansını çok değiştireceğinden nozül üzerinde asla değişikliliğe gidilmemelidir.
• Katı İtici Yakıt: Ayrıntılı olarak itici yakıtlar ve özellikleri kısmında anlatıldığı gibi bir katı itici yakıt, kontrollü yanma özelliğindeki yanıcı kimyasal maddelerin bir araya gelmiş halidir. Oktanyum model roket motorlarında çoğunlukla standart karabaruttan ziyade yanma değeri azaltılmış modifiye karabarut kullanılmaktadır. Çünkü karabarut diğer yakıtlara göre ucuzdur. Nozül deliğinden ateşlenen itici yakıt nozülden ileriye doğru hızla yanar. Yanma sonucu ortaya çıkan yüksek basınç ve sıcaklıktaki egzoz gazları nozülden atılırken itme kuvveti oluşturur. Katı itici yakıtın yanışı geciktirici taneye oranla daha kısa sürer.
• Geciktirici: Katı itici yakıtın ilerisinde ve hemen bitiminde yer alır. Geciktirici tane itici yakıt gibi yakıt ve oksitleyiciden yapılmıştır. Ancak oksitleyicinin yakıta oranı daha düşük olup model roket motorunda daha yoğun duman ve daha yavaş bir yanma hızı meydana getirmek için diğer katkı maddeleri eklenmiştir. Yani çok az gaz (dolayısıyla hemen hemen sıfır itme kuvveti) üreten ve çok yavaş yanan bir itici yakıt parçasıdır. Zaman geciktirme barutunun yanışı motor tipine bağlı olarak birkaç saniye sürer. Eğer zaman geciktiricisi model roket motorunda olmasaydı kurtarma sistemini harekete geçirecek olan fırlatma barutu roket daha düşük irtifada ve yüksek bir hızda iken ateşlenirdi. Model ve kurtarma tertibatı böyle bir uçuş şekline bir kere bile dayanacak kadar güçlü değildir.
• Paraşüt Fırlatma Barutu: Zaman geciktiricisinin yanışından sonra kurtarma sistemini harekete geçirecek olan fırlatma barutu yer alır. Bu bileşim, az miktarda tane halindeki standart karabaruttur. Fırlatma barutunun anında ateşlenmesiyle (pohlamasıyla) ortaya çıkan gazlar model roket gövdesinin içinde küçük bir basınç meydana getirerek burun konisinin gövdeden ayrılmasına neden olur. Motorun en üstünde yer alan fırlatma barutunun üzeri, dökülmemesi için kağıt bir kapak ile örtülmektedir. Bu kağıt kapak ince ve dayanıksız olduğundan fırlatma barutu ateşlendiğinde paramparça olur.

Resim 2 -- Oktanyum Model Roket Motorunun Kesiti.

Çeşitleri

Tanımlama ve Sınıflandırma

Oktanyum model roket motorları üç farklı boyutta bulunmaktadır. En küçük çaplı motor 10.5 mm. çapındaki mikro motordur. Mikro motorlar A  sınıfında bulunur. 18 mm. çapındaki standart motorlar ise A, B ve C sınıfında bulunmaktadır. C11, D ve E sınıfı motorlar 24 mm. çapındadır. Oktanyum model roket motorlarını kullanan ya da kullanmayı düşünen tüm roketseverlere gerek uçuşlarına ve gerekse tasarımlarına yardımcı olması amacıyla mevcut tüm roket motorlarımın spesifikasyon bilgilerini aşağıda ve pdf formatında olan bu tabloda yayınladım.